روش های درمان سرطان پروستات
بیماران با توجه به نوع سرطان و پیشرفت آن از روش های درمان پروستات استفاده می کنند. متخصصان سرطان پروستات یک برنامه درمانی جامع را به طور خاص برای هر بیمار طراحی می کنند. این طرح فردی معمولاً شامل درمانها و فناوریهای پزشکی مبتنی بر شواهد، همراه با خدمات مراقبتهای حمایتی برای کمک به کاهش عوارض جانبی و قوی نگه داشتن بیمار در بدن، ذهن و روح است. این راهنما مروری بر رایج ترین درمان ها برای سرطان های موضعی و پیشرفته پروستات ارائه می دهد.
سرطان پروستات موضعی
به این معنی است که سلول های سرطانی در داخل غده پروستات قرار دارند. سرطان پروستات پیشرفته یا متاستاتیک به این معنی است که سرطان به سایر قسمتهای بدن مانند غدد لنفاوی و استخوانها گسترش یافته است.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، سرطان پروستات موضعی شایع ترین بیماری تشخیص داده شده است و 77 درصد موارد بیمار های جدید را تشکیل می دهد. درک نوع سرطان برای درک گزینه های درمانی موجود حیاتی است.
افراد با توجه به میزان موفقیت وکم بودن اثرات عوارض از روش درمانی برای پروستات استفاده می کنند. در اینجا به مواردی که در درجات مختلف سرطان پروستات هستند می پردازیم:
- کسانی که دارای سرطان پروستات از نوع خفیف آن می باشند فوریتی برای درمان آنها وجود ندارد و پزشک با توصیه ها و مصرف داروهایی به بیمار از پیشروری این بیماری جلوگیری می کند.
- افرادی که سرطان آنها از نوع فعال می باشد( این تشخیص از طریق انجام آزمایشات و معایناتی از ناحیه مقعد می باشد )و امکان پیشروی آن زیاد می باشد که در این صورت با توجه به انتخاب روش درمانی به سه دسته افراد تقسیم می شوند:
- بیمارانی که علائمی از سرطان در آنها دیده نمی شود که امکان این وجود دارد که روند پیشرفت سرطان آرام می باشد و در ناحیه خاصی متمرکز شده است که در این مورد شخص از مراقبتهای ویژه برای درمان استفاده می کند.
- آنهایی که دارای بیماری دیگری هستند و از لحاظ جسمانی دارای ضعف می باشند، استفاده از روش مراقبتهای فعال به آنها توصیه می شود.
- پیشرفت سرطان فعال در افراد مسن و کسانی که سن آنها بالا است استفاده از مراقبتهای فعال لازم می باشد.
یکی از نکات مهم درباره مراقبتهای فعال این می باشد که امکان بهبودی در این نوع درمان درصد کمی دارد و امکان پیشرفت بیماری نیز وجود دارد.
تصمیم گیری در مورد یک گزینه درمانی
ممکن است تصمیم گیری در مورد یک گزینه درمانی چالش برانگیز باشد، اما به یاد داشته باشید: وضعیت هر فردی منحصر به فرد است. سرطان پروستات در افراد مختلف رفتار متفاوتی دارد گاهی به کندی رشد میکند، در حالی که برخی اوقات تهاجمی است. بنابراین درمان برای همه یکسان نیست.
گزینه ها همچنین به مرحله سرطان پروستات بیمار بستگی دارد. در زیر برخی از عواملی که باید هنگام صحبت با پزشک در مورد گزینه های درمانی در نظر بگیرید آورده شده است:
- سن
- سابقه و شرایط پزشکی
- عوارض جانبی بالقوه
- برنامه های سفر و زمان بهبودی پس از درمان
انواع روش های درمان سرطان پروستات
اگر سرطان پروستات موضعی برای شما تشخیص داده شده است، ممکن است درمانهای زیر گزینهی مناسبی برای شما باشند:
نظارت فعال
گاهی اوقات نظارت فعال برای سرطان های کوچک و با رشد آهسته با نمره آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) پایین توصیه می شود. پزشک با آزمایش خون PSA سرطان را از نزدیک تحت نظر خواهد گرفت. معاینه دیجیتالی رکتوم (DRE) نیز ممکن است به طور منظم همراه با آزمایش های تصویربرداری و بیوپسی انجام شود.
مردان مسن بیشتر کاندیدای نظارت فعال هستند، زیرا نشان داده نشده است که درمان آنها با جراحی یا پرتودرمانی به زندگی طولانیتر آنها کمک کند. تصمیم برای نظارت بر سرطان پروستات، به جای درمان، بین بیمار و پزشک او گرفته می شود.
به طور کلی، نظارت فعال ممکن است یک گزینه برای بیمارانی باشد که سرطان پروستات آنها به شرح زیر است:
- عدم ایجاد علائم
- انتظار می رود به آرامی رشد کند
- کوچک و در داخل پروستات وجود دارد
اگر سطح PSA بیمار به سرعت افزایش یابد، علائم جدیدی ایجاد شود یا پزشکش تغییراتی را در طول DRE مشاهده کند، گزینه های درمانی دیگری در نظر گرفته می شود.
عمل جراحي
پروستاتکتومی رادیکال یک روش جراحی است که در آن پروستات به همراه هر بافت مجاور حاوی سلول های سرطانی پروستات برداشته می شود. این یک درمان رایج برای سرطان موضعی پروستات است. سیستم جراحی به جراح این امکان را می دهد که این روش را با استفاده از یک رویکرد کم تهاجمی ارائه دهد.
دو گزینه وجود دارد، جراحی باز یا لاپاراسکوپی:
در پروستاتکتومی رادیکال باز، جراح یک برش طولانی برای برداشتن پروستات ایجاد می کند.
در پروستاتکتومی لاپاراسکوپی، که ممکن است با استفاده از کمک رباتیک انجام شود، جراح از یک دستگاه مکانیکی برای برداشتن پروستات از طریق چندین برش کوچک استفاده می کند. این ممکن است گاهی اوقات منجر به بهبودی سریعتر شود.
مزایای جراحی
برخی از مزایای جراحی برای سرطان پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بیماران مبتلا به سرطان موضعی ممکن است نیازی به درمان بیشتر نداشته باشند.
- بیوپسی همزمان امکان مرحله بندی دقیق تری را فراهم می کند.
- سطوح PSA پس از جراحی ممکن است با اطمینان بیشتری عود سرطان را پیش بینی کند.
- افراد بیماری که معمولاً عوارض جانبی روده یا مقعدی کمتری نسبت به پرتودرمانی دارند.
- در مقایسه با پرتودرمانی، خطر فوریت و تکرر ادرار کمتر است.
معایب جراحی
برخی از معایب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خطرات مربوط به جراحی از جمله عوارض جانبی بیهوشی عمومی ممکن است.
- نیاز به بستری شدن یک شبه در بیمارستان دارد.
- کاتتر برای یک یا دو هفته لازم است.
- تغییرات جنسی طولانی مدت، از جمله ارگاسم خشک، درد در حین ارگاسم و کوتاه شدن آلت تناسلی ممکن است منجر شود.
پرتو درمانی
پرتودرمانی به صورت خارجی یا داخلی انجام می شود و سلول های سرطانی را با پرتوها یا ذرات پر انرژی از بین می برد.
پرتودرمانی خارجی (EBRT)
برای درمان سرطان موضعی و پیشرفته استفاده می شود. دستگاهی خارج از بدن پرتوها را به مدت پنج روز در هفته در طول چند هفته مستقیماً به پروستات هدایت می کند. برخلاف جراحی، EBRT یک درمان غیر تهاجمی است که برای برخی از مردان خوشایند تر است.
پرتودرمانی داخلی
مواد رادیواکتیو را از طریق کاتتر یا دستگاه دیگر به پروستات می رساند. نمونههایی از پرتودرمانی داخلی عبارتاند از براکیتراپی با دوز بالا (HDR) که دوز بالایی از اشعه را در فواصل کوتاه در عرض چند دقیقه به پروستات میرساند و براکیتراپی با دوز پایین (LDR) که در طی آن سطوح کمی از اشعه ساطع می کنند.
برخی از بیماران مبتلا به سرطان پروستات نیز ممکن است تحت پرتودرمانی استریوتاکتیک بدن (SBRT) قرار گیرند که از فناوریهای تصویربرداری نوآورانه برای ارائه دوزهای بالایی از اشعه استفاده میکند. از آنجایی که میزان دوز اشعه این درمان بالا است، بیماران معمولاً به دوره درمان های کمتر نیاز دارند.
این یکی از روش هایی است که فرد روی تخت درحالت خوابیده قرار می گیرد. در این موقعیت دستگاه حاوی پرتو ایکس و یا اشعه پروتون در نزدیک بیمار قرار می گیرد . این پرتو ها در قسمت پروستات شروع به تابش کرده و باعث از بین بردن سلول های سرطانی پروستات می شود. این روش درمانی را باید حداقل 5 بار در هفته و در طی چند هفته انجام داد.
در این روش تابش را در درون بدن انجام می دهند. پزشک به وسیله سوزن حاوی تعداد بی شماری از پرتوزای رادیواکتیو را وارد بافتهای پروستات می کند. مشاهده مسیر درست این دانه و قرارگرفتن آنها در محل مناسب از طریق سونوگرافی امکان پذیر می باشد. این پرتوها برنجی طی زمانی آزاد شده و شروع به تابش می کنند و سلول های سرطانی در پروستات را از بین می برند.
عوارض جانبی رایج پرتودرمانی برای سرطان پروستات عبارتاند از:
- ادرار مکرر
- مشکلات عملکرد جنسی مانند از دست دادن میل جنسی، اختلال نعوظ، ارگاسم خشک و کوچک شدن آلت تناسلی
- مشکلات روده مانند اسهال، ناراحتی مقعدی یا خونریزی مقعدی
- خستگی
اکثر بیماران بعد از درمان عوارض جانبی ندارند
درمان سرطان پروستات بر اساس مرحله
مرحله 1 درمان | این مرحله پایین ترین مرحله سرطان پروستات است. در این مرحله، سرطان پروستات به احتمال زیاد کند رشد می کند. بیمار ممکن است تومور کوچکی داشته باشد که با لمس مشخص نباشد و نیم یا کمتر از نیمی از یک طرف پروستات را درگیر کند. سلول های سرطانی پروستات تفاوت چندانی با سلول های سالم ندارند. سطح PSA پایین است. اگر هیچ مشکل جدی دیگری برای سلامتی وجود نداشته باشد که بتواند بر روی طول عمر تاثیر بگذارد، پزشک ممکن است نظارت فعال یا انتظار مراقب برای سرطان پروستات کم خطر را توصیه کند. آزمایش PSA ممکن است تقریباً هر شش ماه یکبار مورد نیاز باشد و معاینات دیجیتال رکتوم (DREs) ممکن است حداقل سالیانه توصیه شود. پرتودرمانی (پرتو خارجی یا براکی تراپی) یا جراحی برای برداشتن پروستات نیز ممکن است گزینههای درمانی مناسب باشند، اما این درمانها معمولاً عوارض جانبی ایجاد میکنند. |
مرحله 2 درمان | مرحله 2 سرطان پروستات به غده پروستات محدود می شود. سطح PSA در محدوده پایین تا متوسط قرار دارد. در حالی که توده سرطانی کوچک است، خطر بزرگتر شدن و انتشار آن به خارج از پروستات را افزایش می دهد. مرحله 2 به سه مرحله تقسیم می شود: 2A، 2B و 2C. هر چه مرحله بالاتر باشد (مثلاً مرحله 2C بالاتر از 2B است)، سلول های سرطانی غیر طبیعی بیشتری دارند و راحت تر می توان آن را در طول معاینه دیجیتال رکتوم احساس کرد. مرحله 2 کم خطر است و مردان در گروه کم خطر نیز یک انتخاب درمانی نظارت فعال یا یک درمان تهاجمی تر، از جمله پرتودرمانی و جراحی برای برداشتن پروستات، دارند. نظارت فعال ممکن است برای کسانی توصیه شود که سرطان آنها علائمی ایجاد نمی کند یا هیچ مشکل سلامت جدی دیگری ندارند. |
مرحله 3 درمان | در مرحله ی بعدی سرطان پروستات شامل توموری است که رشد کرده و به صورت موضعی پیشرفته است. مرحله 3 نیز به 3A، 3B و 3C تقسیم می شود. هر چه مرحله بالاتر باشد، بیشتر به ساختارهای مجاور مانند کیسه منی، مثانه و رکتوم گسترش مییابد. در مرحله 3، سلول های سرطانی با سلول های سالم پروستات متفاوت به نظر می رسند. مرحله 3 خطر متوسط است و به افرادی که در معرض خطر متوسط هستند معمولاً پرتودرمانی یا پروستاتکتومی رادیکال با برش غدد لنفاوی لگن ارائه می شود. به برخی از این گروه ممکن است گزینه نظارت فعال داده شود، اما خطر گسترش سرطان بدون پرتودرمانی یا جراحی کمی بیشتر است. اگر بیمار سایر مشکلات سلامتی تهدید کننده زندگی داشته باشد، ممکن است به جای درمان تهاجمی، نظارت فعال را انتخاب کند. |
مرحله 4 درمان | این هنگام پیشرفته ترین مرحله است، زمانی که سرطان دیگر محدود به پروستات نیست. در مرحله 4A، سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته است. در مرحله 4B، به غدد لنفاوی دورتر و سایر نقاط بدن و احتمالاً به استخوان ها گسترش می یابد. مردان مبتلا به مرحله 4 سرطان پروستات در گروه پرخطر قرار دارند و احتمالاً به درمان تهاجمی تری نیاز دارند. |
گزینه های درمانی برای سرطان پیشرفته پروستات (مرحله 4)
به ندرت پیش می آید که سرطان پروستات متاستاز دهد یا به سایر قسمت های بدن سرایت کند. در حدود 90 درصد از همه موارد، این نوع سرطان پروستات در مراحل اولیه، زمانی که بیماری محدود به پروستات است، تشخیص داده می شود. با این حال، زمانی که بیماری گسترش پیدا میکند، سلولهای سرطانی پروستات به مغز، استخوانها، ریهها و کبد گسترش مییابند. سلول های سرطانی متاستاتیک پروستات نیز ممکن است در غدد لنفاوی خارج از لگن یافت شوند.
گزینه های درمانی برای مرحله 4
گاهی، گزینه های درمانی سرطان پروستات پیشرفته ممکن است تسکین دهنده در نظر گرفته شود که برای تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی استفاده می شود. گزینه های درمانی عبارتند از:
هورمون درمانی
یکی از رایج ترین انواع درمان سرطان پیشرفته، هورمون درمانی است. همچنین به عنوان درمان سرکوب آندروژن شناخته می شود. بسیاری از سرطان های پروستات توسط هورمون های مردانه یا آندروژن ها تغذیه می شوند، بنابراین کاهش سطح آندروژن در بیمار ممکن است به کوچک شدن سرطان کمک کند. شکل دیگری از هورمون درمانی مستلزم برداشتن بیضه ها است، زیرا بیضه ها تستوسترون تولید می کنند. اما این امر چندان رایج نیست. در حال حاضر، هورمون درمانی معمولاً شامل داروهایی است که میزان تستوسترون را در بدن کاهش می دهد.
هورمون درمانی ممکن است به مردان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته تا شش ماه قبل از پرتودرمانی داده شود. ممکن است به آنها هورمون درمانی همراه با پرتودرمانی و پس از آن تا 36 ماه داده شود.
بعضی از مطالعات نشان میدهند که هورموندرمانی ممکن است در پیشگیری از مرگ ناشی از سرطان پروستات پیشرفتهتر زمانی که بهمدت 18 ماه بهجای شش ماه تجویز شود، مفیدتر باشد. تحقیقات دیگر نشان داد که امید به زندگی در مردانی که 18 ماه یا 36 ماه هورمون درمانی دریافت کرده اند یکسان است، اما برخی از آنها که 18 ماه تحت درمان قرار گرفته اند کیفیت زندگی بهتری را گزارش کرده اند.
سرطان پروستات معمولاً در مراحل اولیه خود، زمانی که هورمون برای رشد آن نیاز است، به هورمون درمانی پاسخ می دهد.
عوارض هورمون درمانی
هورمون درمانی ممکن است باعث عوارض جانبی مرتبط با تستوسترون پایین شود، مانند گرگرفتگی، تعریق، افزایش وزن، کاهش میل جنسی و افسردگی. برخی از مردان نیز ممکن است سینه های متورم، افسردگی، از دست دادن حافظه و مشکلات قلبی را تجربه کنند. در نهایت، سرطان ممکن است به هورمون درمانی مقاوم شود. اگر هورمون درمانی، درمان خود را متوقف کند، پزشکان ممکن است درمان را تغییر دهند.
شیمی درمانی
هنگام درمان سرطان پروستات با شیمی درمانی، داروهای ضد سرطان یا تزریق می شوند یا به صورت قرص مصرف می شوند و از طریق جریان خون به سلول های سرطانی می رسند. شیمی درمانی معمولاً برای درمان سرطان پس از توقف عملکرد هورمون درمانی انجام می شود و به طور کلی یک درمان مستقل نیست.
عوارض جانبی شیمی درمانی
عوارض جانبی شیمی درمانی رایج است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ریزش مو
- زخم های دهان
- کاهش اشتها
- مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال
در حین شیمی درمانی، بیماران نیز مستعد ابتلا به عفونت هستند زیرا تعداد گلبول های سفید خون آنها کمتر است. سایر عوارض جانبی رایج عبارتاند از کبودی یا خونریزی به دلیل تعداد پلاکت های خون کمتر و خستگی ناشی از کاهش تعداد گلبول های قرمز خون.
همچنین ممکن است واکنش آلرژیک شدید به برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان پروستات را تجربه کنید. تیم مراقبت از بیمار ممکن است قبل از هر جلسه داروهایی را برای کمک به جلوگیری از واکنش توصیه کند.
داروی شیمی درمانی پروستات میتوکسانترون ممکن است باعث سرطان خون در مراحل بعدی زندگی شود، اما این نادر است. داروی شیمی درمانی پروستات (استراموستین) ممکن است خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
در طول شیمی درمانی، پزشکان همچنین ممکن است خدمات مراقبت های حمایتی را برای کمک به کاهش عوارض جانبی ارائه دهند. به عنوان مثال، ارائه دهندگان طب طبیعی ممکن است مکمل هایی را برای کاهش حالت تهوع پیشنهاد کنند. همچنین، یک درمانگر ذهن و بدن ممکن است تکنیکهایی را برای کمک به بیمار در هنگام شیمیدرمانی سرطان پروستات، آرامش و احساس اضطراب کمتر توصیه کند.
درمان هدفمند
درمانهای هدفمند سرطان، داروهایی هستند که ممکن است سلولهای سرطانی را بدون آسیب رساندن به سلولهای طبیعی شناسایی کنند. اساساً، این درمانهای جدید نحوه عملکرد سلولهای سرطانی را در طول چرخه زندگی خود تغییر میدهند، در حالی که تأثیر کمتری بر سلامت و رفاه کلی بیمار نسبت به شیمیدرمانی دارند. این درمانها برای سرطان پروستات، داروهای خوراکی هستند و به عنوان مهارکنندههای PARP نیز شناخته میشوند.
عوارض جانبی درمان هدفمند
برخی از مردان ممکن است عوارض جانبی مانند اسهال، حالت تهوع و تعداد کم گلبول های قرمز خون را تجربه کنند. سایر عوارض جانبی احتمالی عبارتاند از:
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- یبوست
- سرفه کردن
- تنگی نفس
- بثورات پوستی
- آزمایش خون کبد نیز ممکن است غیر طبیعی باشد.
یکی از درمان های هدفمند برای سرطان پروستات، ممکن است خطر لخته شدن خون در ریه ها و پاها را افزایش دهد. این داروها همچنین ممکن است باعث سرطان خون مانند سندرم میلودیسپلاستیک یا لوسمی میلوئید حاد شوند، اما این نادر است.
ایمونوتراپی
یک روش درمانی منحصر به فرد است که از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های سرطانی استفاده می کند. این یک درمان امیدوارکننده برای سرطان پروستات، از جمله انواع پیشرفته یا عود کننده این بیماری است. این روش درمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با درمان های دیگر مانند پرتودرمانی و هورمون درمانی استفاده شود.
زمانی که مردان مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات دیگر به هورمون درمانی پاسخ نمیدهند، اما علائم کمی از خود نشان میدهند یا هیچ علائمی از خود نشان نمیدهند،
واکسن سرطان و مهارکنندههای ایمنپوست نیز مورد استفاده قرار گرفتهاند.
هر واکسن به طور خاص برای بیمار ساخته شده است. از دستگاه مخصوصی برای حذف گلبول های سفید (که بخشی از سیستم ایمنی هستند) از خون استفاده می شود. این روش ممکن است چندین ساعت طول بکشد. گلبول های سفید خون به آزمایشگاه فرستاده می شوند تا با پروتئین (اسید فسفاتاز پروستات) که از بدن در برابر سرطان پروستات محافظت می کند، مخلوط شوند. سپس واکسن از طریق انفوزیون به بیمار داده می شود. این فرآیند دو بار به فاصله دو هفته برای مجموع سه نوبت تکرار می شود. این واکسن ممکن است به سیستم ایمنی کمک کند تا به سرطان پروستات حمله کند. این واکسن ممکن است به مردان کمک کند بیشتر عمر کنند، اما نشان داده نشده است که رشد سرطان را متوقف کند.
مهارکننده های ایمن پوست
راه دیگری برای استفاده از سیستم ایمنی برای جلوگیری از رشد سرطان پروستات است. مهارکننده های چک پوینت ممکن است در مردانی استفاده شود که سلول های سرطان پروستات آنها برای جهش های ژنی خاص مثبت بوده و سرطان آنها پس از درمان با شیمی درمانی عود می کند یا در سراسر بدن پخش شده است. آنها را “نقطه بازرسی” می نامند زیرا مانند سوئیچ هایی عمل می کنند که سیگنالی را روشن می کنند که اجازه پاسخ ایمنی در سلول ها را می دهد. همچنین ممکن است برای خاموش کردن پاسخ ایمنی طراحی شده باشند.
عوارض جانبی ایمونوتراپی
ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- حالت تهوع
- از دست دادن اشتها
- درد مفاصل
- اسهال، بثورات پوستی و خارش نیز ممکن است.
هنگامی که سیستم ایمنی به سایر قسمتهای بدن حمله میکند، عوارض جانبی نادری مانند مشکلات در ریهها، دستگاه گوارش، کلیهها و غدد تولیدکننده هورمون ممکن است ایجاد شود.