سنگ کلیه بیماری شایعی می باشد و بسیاری از افراد در طول عمر خود حداقل یکبار به سنگ کلیه مبتلا شده اند. بنابراین اگر اطلاعات خوب در این زمینه داشته باشیم می توانیم شانس عود بیماری را کاهش دهیم. سنگ کلیه بیماری عود کننده ای است که در ادامه مطلب به نحوه تشکیل و روش های پیشگیری سنگ کلیه می پردازیم.
نگ ها دوبرابر در مردان شايع تر از زنان مي باشد و ٢٠ تا ٤٠ سالگي اوج سنگ سازي ست
نوزاداني كه از شير مادر تغذيه مي شوند كمتر دچار سنگ كليه خواهند شد.
تشکیل سنگ کلیه مانند ساختن نبات می باشد. زمانی که می خواهند نبات بسازند، غلظت شکر را داخل مایعی که ابتدا گرم است و سپس آرام سرد می شود که با افزایش غلظت مایع کریستال های قند دور نخ جمع می شوند. در واقع آن نخ هسته تشکیل سنگ کلیه و محلول موجود ادرار می باشد. زمانی که محلول موجود در ادرار به مرحله فوق اشباع برسد و نتواند در حالت محلول باقی بماند اولین کریستال ها تشکیل می شوند و همچنان با افزایش غلظت ادرار به کریستال های اولیه اضافه می شود. که باعث به وجود آمدن سنگ کلیه می شود.
در واقع عملکرد کلیه ها دفع سموم بدن می باشد. و بسیاری از مواد غیر قابل استفاده در بدن از طریق ادرار خارج می شود. زمانی که میزان مواد موجود در ادرار به مرحله فوق اشباع برسد. اولین کریستال های سنگ به وجود می آیند، که این کریستال ها یا به هم متصل می شوند و یا اطراف آن کریستال های جدیدی به وجود می آیند که سبب بروز سنگ هاي بزرگتر کلیه می شوند.
1-غلظت محلول موجود در ادرار
هرچقدر میزان حجم مایع بیشتر باشد ادرار رقيق تر شده و شانس به وجود آمدن کریستال کمتر می شود. در نتیجه هرچه مقدار مایع مصرفی بیشتر باشد شانس تشکیل سنگ کلیه کمتر خواهد بود.
2- مواد دفعی که در ادرار افزایش یافته است تشخیص و شناسایی شود تا با درمان به موقع و کنترل آن از بروز سنگ کلیه پیشگیری شود.
در بسياري از موارد خانواده درجه یک بیمار مبتلا به سنگ کلیه هستند که این امر باور افزايش احتمال بروز سنگ کلیه در فرد را افزايش مي دهذ
حال انكه در صد كمي از علل سنگ سازي مربوط به ژنتيك مي باشد.
رژیم غذایی نا مناسب باعث بروز سنگ کلیه می شود.مصرف بيش از حد پروتيين هاو مواد حاوي اگزالات مثل اجيل ، ريواس، توت فرنگي و كاهش مصرف اب و ميوه ها زمينه ساز تشكيل سنگ كليوي هستند
مسئله ژنتیک از این نظر مهم می باشد که میزان دفع بسیاری از املاح مانند کلسیم و اگزالات ممکن است به صورت ژنتیکی در فرد از طریق ادرار افزایش یابد. یعنی در بعضی مواقع به صورت ژنتیکی دفع کلسیم و اگزالات از طریق ادرار افزایش می یابد.
مسئله ژنتیک ممکن است در ساختار کلیه هم تاثیر گذار باشد. ساختار کلیه به گونه ای است که ادرار به راحتی در آن تشکیل و دفع می شود. زمانی که در مسیر جریان ادرار هر گونه انسداد نسبی، نا منظمی و یا تغییر ساختار آناتومی غیر طبیعی ایجاد شود، سرعت جريان ادراررا كاهش داده شانس رسوب املاح و ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهد.
تحرك كافي ؛
بي تحركي از عوامل مهم سنگ سازي است نرمشهاي معمول ، شنا كردن در اب و غلت زدن روي زمين به دفع رسوبات كليوي و سنگ ها كوچك كمك مي كنند.
اگر در جریان ادرار انسدادی وجود نداشته باشد و ادرار به طور طبیعی مسیر خود را طی کند. و هرچه غلظت مواد در داخل ادرار کمتر باشد و میزان حجم ادرار بیشتر باشد شانس ابتلا به سنگ کلیه کاهش می یابد.
شایع ترین و بیشترین سنگ های کلیه، سنگ هاي حاوي کلسیم می باشد که در بیشتر مواقع ترکیبی است. مانند فسفات کلسیم
پیشگیری از ایجاد تشکیل سنگ کلیه بهتر از درمان آن می باشد. به دلیل آنکه ممکن است روش های جراحی جهت درمان انجام شود که این مسئله خود ممکن است به بافت کلیه آسیب برساند. و این آسیب ها مستعد تشکیل مجدد سنگ در کلیه می شود.